قبرستان وادی السلام
قبرستان وادِی السَّلام، نام یک قبرستان بزرگ و تاریخی در شهر نجف است که حدود 20 کیلومتر مربع است. احادیث بسیار زیادی درباره ی فضیلت زیارت این قبرستان داریم و به همین سبب وادی السلام برای شیعیان بسیار با اهمیت است.
وادی السلام، بزرگ‌ترین قبرستان جهان است که علاوه بر وسعت، از قدمت بسیار زیادی هم برخوردار است. براساس بعضی از روایات، این قبرستان مکان رجعت بعضی از پیامبران و صالحان است و هر مؤمنی در هر جای دنیا که فوت شود، روح او ابتدا به وادی السلام خواهد آمد.
قرار داشتن وادی‌السلام در شهر نجف، که مرقد امام اول شیعیان، امیرالمومنین(ع) در آن قرار دارد، سبب اهمیت بیشتر آن شده است. همچنین بسیاری از مشاهیر مذهبی، سیاسی و اجتماعی شیعه در این قبرستان مدفون هستند.
علت نامگذاری
وادی‌السلام متشکل از دو کلمه «وادی» و «سلام» است. «وادی» یعنی سرزمینی میان تپه‌ها و کوه‌ها و محلی که سیل آب از آن عبور می‌کند و «سلام» علاوه بر آن که در میان مسلمانان یکی از نام‌های خداوند است به معنای در امان بودن و سلامت از آسیب‌های ظاهری و باطنی است. بعضی از منابع هم علت نامگذاری قبرستان وادی‌السلام را این‌گونه بیان کردند که این نام را پیامبر اسلام و بلکه جبرئیل انتخاب کردند و به این معنا که مدفون‌های در این قبرستان از محاسبه و عذاب عالم برزخ معاف و در سلامت هستند.
موقعیت جغرافیایی قبرستان وادی السلام
وادی السلام در شهر نجف کشور عراق واقع است و از سمت جنوب به حرم مطهر امام علی(ع) و خیابان به نام علی بن ابی طالب، ازبخش شرق به جاده نجف – کربلا، از بخش شمال به منطقه حی المهندسین و از سمت غرب به دریاچه «بحر النجف» می‌رسد. براساس روایات دینی قدمت این قبرستان به قبل از اسلام می‌رسد؛ اما در روایات تاریخی از وضعیت قبرستان در پیش از اسلام در دست نیست. در کل به نظر می‌رسد که در این مکان از قدیم مردگان دفن میشدند. در روایتی منسوب به امام علی(ع)، وقتی خداوند فرشتگان را به سجده بر آدم(ع) امر کرد، آنان در همین مکان بر زمین سجده کردند. بنا بر برخی روایات دینی دیگر، چند تن از پیامبران(ع) در وادی السلام دفن شده‌اند.
اهمیت و فضیلت
در منابع شیعه از قبرستان وادی‌السلام بسیار سخن گفتند و فضائل بسیاری برای این قبرستان روایت کردند.
قدیمی ترین روایتی که در این باره در منابع معتبر شیعی نقل شد، روایت کلینی است که به امام علی (ع) رسید و منابع بعدی نیز آن را بسیار نقل کردند.
در این روایت، امام علی (ع) همراه یکی از اصحابش، به وادی السلام می‌رود. آنجا می‌فرماید: هیچ مومنی در جایی از زمین نمیرد مگر آن که به روح او فرمان دهند که به وادی السلام آید. اینجا، نقطه‌ای از بهشت است.
بناهای داخل قبرستان
در قبرستان وادی‌السلام، زیارتگاه‌ها و مقام‌های منسوب به بعضی از پیامبران و امامان (ع) و نیز آرامگاه‌های برخی از علما و مشاهیر شیعه وجود دارد.
مرقد حضرت هود و صالح: میان قبرستان وادی‌السلام، قبری منسوب به دو پیامبر بزرگ الهی؛ حضرت هود و حضرت صالح (ع) وجود دارد که از زیارتگاه‌های مشهور و شناخته شده شیعیان می‌باشد.
مقام صاحب الزمان(عج) و امام صادق (ع) : به فاصله چندصد متر از سمت شمال غربی مرقد هود و صالح (ع)، مقامی منسوب به حضرت مهدی (عج) وجود دارد که ساختمان آن گویا برای نخستین بار، به دست علامه سیدمهدی بحرالعلوم، بنا شد.
مقبره سید علی قاضی: قبر وی، ابتدای ورودی اصلی قبرستان وادی‌السلام، روبه‌روی خیابان متصل به مرقد هود و صالح (ع) قرار دارد.
قبر رئیسعلی دلواری: رئیسعلی دلواری، از شخصیت‌های ملی و رهبران نهضت مبارزه با استعمار انگلیس در سواحل شمالی خلیج فارس، به شمار می‌آید. جنازه رئیسعلی، مدتی بعد از شهادت، به نجف اشرف منتقل شد و در قبرستان وادی‌السلام به خاک سپرده شد. قبر وی تا به امروز در این قبرستان، باقی مانده است و مردم و علاقه‌مندان، بر آن فاتحه می‌خوانند.